١٤٣٣/٠٥/٠٥

علماء دانبیاوو وارثان دي


 
امام ابوحنیفه فرمايي : چي علماء د الله تعالی دوستان او په هغه ډېر ګران دي او که علماء دالله تعالی دوستان نشي نو الله تعالی په زمکه کي بېخي دوستان نلري یو حدیث شریف دی چي دعلماوو هستوګنځایونه داسمان مخلوق ته داسي شکاري لکه دزمکي اوسېدونکیو ته چي داسمان ستوري ښکاري علامه ابن عساکر (رح) فرمايي : څوک چي په علماوو پسي ناوړه توري کاروي نو هغه دته ووایه چي دعلماوو غوښي زهرجني دي چاچي وخوړلې الله تعالی به... يې دبدن تر مړېني مخکي دزړه په مړېنه اخته کړي اوڅوک چي دعلماوو نېمګړتیاوي په ګوته کوي الله تعالی به يې هرومرو رسوا او په ذلت اخته کوي.
اوعلماء یواځي ملایان ندي بلکه ټول هغه مسلمانان علماء بلل کېږي چي دیني علوم يې لوستي وي، دیني پوهنه ورسره وي، دديني بشپړي پوهني په رڼا کي په حلال او حرام خبر وي ، فقهي مرجع وي او ولسونونو ته دديني معلوماتو په رسولو اوتبلیغ دین کي مصروف وي .

١٤٣٣/٠٤/٢٩

داسلامي أخوت نړۍ واله ورځ

دمارچ ۲۲ هغه ورځ ده چي  په ۱۹۲۸ مېلادي کال کي له نن څخه پنځه اتیاکاله وړاندي په همدغه ورځ دشهید امام حسن البنا رحمه الله تعالی لخوا پداسي حال کي دالاخوان المسلمون دغورځنګ بنسټ کېښودل شو چي برېتانوي استعمار په ټوله اسلامي نړۍ مسلط وو او مسلمانان يې پخپل منځ کي په بېلابېلو توکمونو، هېوادونو، ژبو ، مذهبي او طبقاتي توپېرونو وېشلي وو، شهید امام ددې غورزنګ دبنسټ اېښودلو په وسېله دنړې په ټولو مسلمانانوکي داسلامي اخوت او ورورولۍ روح راژوندی کړ، داکوم ګوند نه وو بلکه په حقیقت کي دمسلمانانو دپیوستون او وحدت یو نوی پیغام وو. شهید امام وايي :
د الاخوان المسلمون پلویان او لارویان نه خو ګوندیان او ګوندپال دي اونه به هم کله ګوند پالونکي شي، بلکه دا داسلامي ورورولي او پیوستون یو نړۍ وال رسالت دی. هغه خپل وروڼه په همدې فکر وروزل چي نن یې هم دا پیغام دلارویانو دلاري مشال دی . دې غورزنګ د مصري ټولني او د ګاونډیو عربي هېوادونو په باسواده طبقه کي زیات فکري نوښت او بدلون راوست ، او ورو ورو يې ريښې دنړۍ ټولو اسلامي هېوادونو او مسلمانو پرګنو ته وغزېدلې، داغورزنګ له پیل څخه داستعمار او په سېمه کي دهغوی لاسپوڅو واکمنانو لخوا سخت وټکول شو، لارښود يې په شهادت ورسېدو، اورپسې يې په زرهاوو لارویان دطاغوت تر شکنجو لاندي دحق دلاري دشهیدانو له قافلې سره يوځای شول .
هغوی که په جسدي لحاظ له دې نړۍ سره په مخه ښه کړي ده خو دقرانکریم په نص هغوی اوس هم ژوندي دي، خود به ژوندي وي چي دنړۍ په ګوټ ګوټ کي داسلام هرمورچل دهغوی په لارویانو ډک او دوخت په تېرېدلو سره يې سنګرونه هره ورځ لا زيات تودېږي ، نن چي هرچېرته ددې پاکي لاري دلارویانو لخوا کومه برحقه مبارزه پرمخ بېوله کېږي دهمدغه غورزنګ دمخکښو شهیدانو دقافلې یادونه تازه کوي .
دهمدغي مبارکي ورځي په مناسبت چي هرکال داسلامي آخوت دورځي په توګه باید دټولو مسلمانانو لخوا ولمانځله شي غواړم يوڅو کرښي داسلامي اخوت تر سرلیک لاندي وکاږم الله تعالی په قرانکریم کي فرمايي:
إنما المؤمنون إخوة .
بېشکه چي مسلمانان پخپل منځ کي یو دبل وروڼه دي .
یو اثر روایت شوی دی چي وايي :
من لم يهتم بأمر المسلمين فليس منهم
چاچي دمسلمانانو په غم کي خپل ځان شریک ونه ګاڼه هغه له مسلمانانو څخه نه دی .
ددې اثر نسبت رسول الله صلی الله علیه وسلم ته شوی که څه هم يې سند کمزوری دی خو محتوا او مفهوم يې یقیناً رېښتیا او حقیقت دی ځکه چي په یوه بل حدیث کي چي بخاري او مسلم له نعمان بن بشیر رضي الله تعالی عنه څخه رانقل کړی دی رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمايي :
عن النعمان بن بشير رضي الله عنه عن النبي صلى الله عليه وسلم قال : مثل المؤمنين في توادهم وتراحمهم وتعاطفهم مثل الجسد إذا اشتكى شيئا تداعى له سائر الجسد بالسهر والحمى (بخاري ومسلم)
دمسلمانانو مثال په مینه، زړسوي او خواخوږي کي دیوه بدن دی کله چي يې یوې برخي ته څه ځور ورسېږي ټول جسم ورسره په تبه اخته شي او ناکراره شي.
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ لَا يَظْلِمُهُ وَلَا يَخْذُلُهُ وَلَا يَحْقِرُهُ التَّقْوَى هَاهُنَا" وَيُشِيرُ إِلَى صَدْرِهِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ، "بِحَسْبِ امْرِئٍ مِن الشَّرِّ أَنْ يَحْقِرَ أَخَاهُ الْمُسْلِمَ كُلُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ حَرَامٌ دَمُهُ وَمَالُهُ وَعِرْضُهُ.
مسلمان دمسلمان ورور دی نه به ظلم ورباندي کوي نه به يې له مرستي ځان شاته کوي اونه به هغه ته په سپکه ګوري دالله وېره دلته ده او درې ځلي يې خپلي سینې مبارکي ته ګوته ونېوله دمسلمان لپاره همدا ګناه بس ده چي خپل مسلمان ورور ته په سپکه وګوري د هرمسلمان ویني ، شتمني او عزت په بل مسلمان حرام دي
عن أبي موسى رضي الله عنه عن النبي صلى الله عليه وسلم أنه قال : المؤمن للمؤمن كالبنيان يشد بعضه بعضا ، وشبك بين أصابعه (بخاري ومسلم)
مسلمان دمسلمان لپاره دودانۍ دخښتو مثال لري چي یوه يې بله راټېنګوي او بیا يې دیوه لاس ګوتي دبل لاس په ګوتو کي ټېنګي کړې .
دا داسلامي لارښوونو له مخي د رېښتونو مسلمانانو دخپل منځي ورورولۍ څرګند مثالونه دي چي بیان کړل شول او څوک چي پدې خویونو موصوف نه وي ګڼ شمېر نور حدیثونه شته چي دکامل ایمان وصف بېرته ځېني اخلي لکه چي رسول الله ذصلی الله علیه وسلم فرمايي :
لا يؤمن أحدكم حتى يحب لأخيه ما يحب لنفسه (البخاري ومسلم)
په تاسو کي يوڅوک ترهغه وخته دبشپړ اېمان څښتن نشي جوړېدلای ترڅو چي دخپل مسلمان ورور لپاره هغه څه خوښ کړي کوم چي دخپل ځان لپاره يې خوښوي.
امام ابوداود السجستاني همدغه حدیث شریف له هغو څلورو حدیثونو څخه ګڼلی په کو م چي دټول اسلام دارومدار دی .
دمسلمانانو تر منځ ورورولي دایمان تر ټولو ټېنګه رسۍ ده او ددې ورورولي غوښتنه داده چي هرمسلمان دعموم مسلمانانو په غم او خوښۍ کي خپل ځان شریک څه چي خپل يې وګڼي، بېشکه چي مسلمان دمسلمان ورور دی، که په هرهېواد او دنړۍ په هرګوټ کي وي، که په هره ژبه خبري کوي اوکه له هرتوکم، ژبي او نسب سره تړاو ولري ځکه چي : (إنما المؤمنون إخوة) بېشکه چي مسلمانان ټول سره وروڼه دي .
مسلمان دخپل مظلوم مسلمان ورور مرستي ته وردانګي، دهغه په هکله اندېښمن وي، پوښتنه يې کوي، دعا ورته کوي، مونږ اسلام مکلف ګرزوي چي خپلو مسلمانو وروڼو ته په هرلمانزه کي دعا وکړو، مونږ دهرلمانزه په التحیات کي وايو: (السلام علينا وعلى عباد الله الصالحين) اې الله مونږ او ستا نېکان بندګان له هره پلوه سلامت ولرې . او که دادعا ونه وایو لمونز مو نېمګړی ګڼل کېږي .
یوعالم وايي چي دیو مسلمان لمونځ پرېښودل ټولو مسلمانانو ته تاوان پېښوي ځکه مسلمان پخپل لمانزه کي مسلمانان په دعا کي ورګډوي او چي کله لمونز ونکړي نو ټول يې له دعا څخه بې برخي کړل، او دلمانزه پرېښودل ستره ګناه ځکه ده چي هغه دالله تعالی ، دهغه درسول، دخپل ځان او عموم مسلمانانو دحق په ادا کولو کي کمی وکړ ځکه خو کفر ته نژدې ستره ګناه ګڼله کېږي .
ددې خبرو موخه داده چي اسلامي شریعت ټول قوانین داسي وضع کړي دي چي اسلامي ورورولي ته وده ورکوي، اودمسلمانانو په منځ کي ددې ورورولي عملي تطبیقي نمونې پلي کوي چي یو يې هم دمسلمانانو په غم او درد کي دځان شرېکول دی .
داسلام دښمنانو تل هڅه کړي چي دمسلمانانو ترمنځ ورورولي له منځه یوسي ، دهغوی له زړونو څخه دورورولي، پیوستون او یووالي انګېزه او احساس وباسي، او هغوی هغه وخت تر یوه حده پوري پدې شوم هدف کي بریالي هم شول کله چي يې دمسلمانانو ترمنځ جغرافیايي بندرونه جوړ کړل، هغوی يې په توکمونو، ژبو او بېلابېلو سیمو ووېشل، او بیا یې دهغوی تر منځ جاهلانه شعارونه تروېج کړل او هغوی یې یو دبل په خلاف را وپارول، ومولیدل چي دښمن يې په یوه سېمه کي مسلمان وروڼه شکنجه کوي خوپه بل ځای کي يې نور مسلمانان نندارې کوي، په یوه اسلامي هېواد کي ددښمن په لاس دمسلمانانو دوېنو ویالې بهېږي خو په بل مسلمان هېواد دخپرندویه وسایلو دخبرونو غټي سرخیاني دلوبو او لوبغاړو وي او که يې خپروي هم نو دیوه عادي خبر په توګه يې هماغسي خپروي لکه ددښمن خپرندویه وسایلو چي خپور کړی وي .
خو رېښتوني مسلمان ته دخپل مسلمان ورور وېنه زیات ارزښت لري ابن حبان پخپل سېرت کي دعمر بن الخطاب دخلافت په وخت کي دمسلمانانو په لاس دنهاوند دفتحي قصه ذکر کړي چي عمر رضي الله تعالی عنه دکوفې مسلمانانو ته پخپله توصیه کي لیکلي وو:
سلام عليكم أما بعد فقد استعملت عليكم النعمان بن مقرن المزني فإن قتل النعمان فعليكم حذيفة بن اليمان العبسي فإن قتل حذيفة فعليكم عبد الله بن قيس الأشعري أبو موسى فإن قتل أبو موسى فعليكم جرير بن عبد الله البجلي فإن قتل جرير فعليكم المغيرة بن شعبة الثقفي فإن قتل المغيرة فعليكم الأشعث بن قيس الكندي...
السلام علیکم ما نعمان بن مقرن ستاسو مشر وټاکو که هغه ووژل شي بیا به يې په ځای حذیفة ابن الیمان ستاسو مشروي، که حذیفه هم ووژل شي بیا به عبد الله بن قیس الاشعري ستاسو مشر وي، که هغه ووژل شي بیا به جریر بن عبد الله البجلي ستاسو مشروي، که هغه هم ووژل شي بیابه مغیرة بن شعبة الثقفي ستاسو مشروي اوکه هغه هم ووژل شي بیابه اشعث بن قیس الکندي ستاسو مشر وي ......
بیاچي کله الله تعالی مسلمانانو ته فتحه او بری ورکړ په عمر بن الخطاب یوه استاځي دفتحي زېری وکړ عمر بن الخطاب دنعمان بن مقرن پوښتنه وکړه، استاځي ورته وويل: هغه په شهادت ورسېدو، عمر بن الخطاب وژړل او درې ځلي يې وفرمايل: الله تعالی دي په نعمان رحم وکړي او استاځي ته يې وويل چي نور چپ شه، (ددې لپاره چي په زیات ماتم خبر نشي) خو استاځي ورته وويل چي زما دي قسم په ذات وي چي ته يې دخلافت په مقام نازولی يې له نعمان څخه پرته زمونږ په پېژاندو کي بل هېڅوک په شهادت ندي رسېدلي، خو عمر رضي الله تعالی عنه نور هم ډېر زیات وژړل او ويې فرمایل چي هغوی بېوزله دي خو الله تعالی ورته دشهادت مقام نصیب کړ .
نور هم صحیح روایتونه راغلي دي چي عمر بن الخطاب به درمضان المبارک دقنوت په دعا کي ټولو مسلمانانو ته دبښني او مغفرت دعا کوله .
په صحیح بخاري او صحیح مسلم کي روایت دی چي په بئر معونة کي چي کله دقرانکریم اویا حافظان صحابه په شهادت ورسېدل انس رضي الله عنه فرمايي چي کله مي هم دومره څوک غمجن نه وو ليدلي لکه څومره چي رسول الله صلی الله علیه وسلم په همدغه ورځ غمجن وو .
ددې روایتونو او دیني نصوصو دذکر کولو مقصد دادی چي مونږ ورڅخه عبرتونه واخلو، دهغو مفاهیم پخپل احساس او زړونو کي راژوندي کړو، دمسلمان امت لپاره يې دعمل په بڼه کي وژباړو، کار یواځي ژړا نده ځکه چي ژړا له مصیبت ځپلي سره دهغه په غمشریکي کي یو فطري انساني تعبیر دی، په کار داده چي مثبت اورغنده ګامونه وچت کړو، له خپلو وروڼو څخه دغم داثارو دلېري کولو لپاره په ټولو ممکنو وسایلو سره دعمل ډګر ته ودانګو او مثبت محسوس دخیر کارونه په انفرادي او ډله اېزه توګه سرته ورسوو ځکه يومسلمان چي دخپل مسلمان ورور په وېر کي ځان شریک ونه ګڼي هغه کامل مسلمان نه دی .
په پای کي به دا ووايو چي داسلامي آخوت داحیاء پدې پرتمېنه ورځ درسول الله صلی الله علیه وسلم دلارښوونو ، دسلف صالحینو دکردار او ګفتار او د الاخوان المسلمون دشهید امام دپیغامونو په رڼا کي په کار ده ډېر څه وليکل او وويل شي خو په اسلام کي اصل معیار عمل دی نه ویناوي او ليکني ، مونږ ته چي ځانونه ددې حقي لاري لارویان ګڼو په کار ده چي سر له نن ورځي له خپل رب سره دا هوډ نوی کړو چي داسلام دلارښوونو، دسلف صالحینو دکردار او ګفتار او دالاخوان المسلمون دشهیدانو امامانو دویناوو په رڼا کي به داعلاء کلمة الله او دالهي نظام دحاکمیت لپاره او دشر او فساد دله منځه وړلو په خاطرخپل برحق جهاد، دعوت الی الله او دځان ، ټولني ، اسلامي امت اوټول بشریت دسمون هغه دنده چي له انبیاء کرامو څخه په مېراث راپاته ده دتل لپاره پرمخ بیایو ترڅو داسلام بیرغ په ټوله دنیا ورپوو او یا هم داسلامي امت دشهیدانو له کاروان سره یوځای شو .
وقل اعملوا فسيرى الله عملكم ورسوله والمؤمنون وستردون إلى عالم الغيب والشهادة فينبئكم بما كنتم تعملون ( 105 )التوبة
ورته ووایه چي وکړﺉ الله تعالی ، دهغه رسول او مؤمنان به ستاسو کړني وګوري او نژدې ده چي په پټو او څرګندو خبر (الله جل جلاله)ته بېرته وګرزﺉ بیابه مو په هغه څه خبر کړي چي تاسو به کول .ددې اثر نسبت رسول الله صلی الله علیه وسلم ته شوی که څه هم يې سند کمزوری دی خو محتوا او مفهوم يې یقیناً رېښتیا او حقیقت دی ځکه چي په یوه بل حدیث کي چي بخاري او مسلم له نعمان بن بشیر رضي الله تعالی عنه څخه رانقل کړی دی  رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمايي :
عن النعمان بن بشير رضي الله عنه عن النبي صلى الله عليه وسلم قال : مثل المؤمنين في توادهم وتراحمهم وتعاطفهم مثل الجسد إذا اشتكى شيئا تداعى له سائر الجسد بالسهر والحمى (بخاري ومسلم)
دمسلمانانو مثال په مینه، زړسوي او خواخوږي کي دیوه بدن دی کله چي يې یوې برخي ته څه ځور ورسېږي ټول جسم ورسره په تبه اخته شي او ناکراره شي.
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ لَا يَظْلِمُهُ وَلَا يَخْذُلُهُ وَلَا يَحْقِرُهُ التَّقْوَى هَاهُنَا" وَيُشِيرُ إِلَى صَدْرِهِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ، "بِحَسْبِ امْرِئٍ مِن الشَّرِّ أَنْ يَحْقِرَ أَخَاهُ الْمُسْلِمَ كُلُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ حَرَامٌ دَمُهُ وَمَالُهُ وَعِرْضُهُ.

مسلمان دمسلمان ورور دی نه به ظلم ورباندي کوي نه به يې له مرستي ځان شاته کوي اونه به هغه ته په سپکه ګوري دالله وېره دلته ده او درې ځلي يې خپلي سینې مبارکي ته ګوته ونېوله دمسلمان لپاره همدا ګناه بس ده چي خپل مسلمان ورور ته په سپکه وګوري د هرمسلمان ویني ، شتمني او عزت په بل مسلمان حرام دي
عن أبي موسى رضي الله عنه عن النبي صلى الله عليه وسلم أنه قال : المؤمن للمؤمن كالبنيان يشد بعضه بعضا ، وشبك بين أصابعه (بخاري ومسلم)
مسلمان دمسلمان لپاره دودانۍ دخښتو مثال لري چي یوه يې بله راټېنګوي او بیا يې دیوه لاس ګوتي دبل لاس په ګوتو کي ټېنګي کړې .
دا داسلامي لارښوونو له مخي د رېښتونو مسلمانانو دخپل منځي ورورولۍ څرګند مثالونه دي چي بیان کړل شول او څوک چي پدې خویونو موصوف نه وي ګڼ شمېر نور حدیثونه شته چي دکامل ایمان وصف بېرته ځېني اخلي لکه چي رسول الله ذصلی الله علیه وسلم فرمايي :
لا يؤمن أحدكم حتى يحب لأخيه ما يحب لنفسه (البخاري  ومسلم)
په تاسو کي يوڅوک ترهغه وخته دبشپړ اېمان څښتن نشي جوړېدلای ترڅو چي دخپل مسلمان ورور لپاره هغه څه خوښ کړي کوم چي دخپل ځان لپاره يې خوښوي.
امام ابوداود السجستاني همدغه حدیث شریف له هغو څلورو حدیثونو څخه ګڼلی په کو م چي دټول اسلام دارومدار دی .
دمسلمانانو تر منځ ورورولي دایمان تر ټولو ټېنګه رسۍ ده او ددې ورورولي غوښتنه داده چي هرمسلمان دعموم مسلمانانو په غم او خوښۍ کي خپل ځان شریک څه چي خپل يې وګڼي، بېشکه چي مسلمان دمسلمان ورور دی، که په هرهېواد او دنړۍ په هرګوټ کي وي، که په هره ژبه خبري کوي اوکه له هرتوکم، ژبي او نسب سره تړاو ولري ځکه چي : (إنما المؤمنون إخوة) بېشکه چي مسلمانان ټول سره وروڼه دي .
مسلمان دخپل مظلوم مسلمان ورور مرستي ته وردانګي، دهغه په هکله اندېښمن وي، پوښتنه يې کوي، دعا ورته کوي، مونږ اسلام مکلف ګرزوي چي خپلو مسلمانو وروڼو ته په هرلمانزه کي دعا وکړو، مونږ دهرلمانزه په التحیات کي وايو:  (السلام علينا وعلى عباد الله الصالحين) اې الله مونږ او ستا نېکان بندګان له هره پلوه سلامت ولرې . او که دادعا ونه وایو لمونز مو نېمګړی ګڼل کېږي .
یوعالم وايي چي دیو مسلمان لمونځ پرېښودل ټولو مسلمانانو ته تاوان پېښوي ځکه مسلمان پخپل لمانزه کي مسلمانان په دعا کي ورګډوي او چي کله لمونز ونکړي نو ټول يې له دعا څخه بې برخي کړل، او دلمانزه پرېښودل ستره ګناه ځکه ده چي هغه دالله تعالی ، دهغه درسول، دخپل ځان او عموم مسلمانانو دحق په ادا کولو کي کمی وکړ ځکه خو کفر ته نژدې ستره ګناه ګڼله کېږي .
ددې خبرو موخه داده چي اسلامي شریعت ټول قوانین داسي وضع کړي دي چي اسلامي ورورولي ته وده ورکوي، اودمسلمانانو په منځ کي ددې ورورولي عملي تطبیقي نمونې پلي کوي چي یو يې هم دمسلمانانو په غم او درد کي دځان شرېکول دی .
داسلام دښمنانو تل هڅه کړي چي دمسلمانانو ترمنځ ورورولي له منځه یوسي ، دهغوی له زړونو څخه دورورولي، پیوستون او یووالي انګېزه او احساس وباسي، او هغوی هغه وخت تر یوه حده پوري پدې شوم هدف کي بریالي هم شول کله چي يې دمسلمانانو ترمنځ جغرافیايي بندرونه جوړ کړل، هغوی يې په توکمونو، ژبو او بېلابېلو سیمو ووېشل، او بیا یې دهغوی تر منځ جاهلانه شعارونه تروېج کړل او هغوی یې یو دبل په خلاف را وپارول، ومولیدل چي دښمن يې په یوه سېمه کي مسلمان وروڼه شکنجه کوي خوپه بل ځای کي يې نور مسلمانان نندارې کوي، په یوه اسلامي هېواد کي ددښمن په لاس دمسلمانانو دوېنو ویالې بهېږي خو په بل مسلمان هېواد دخپرندویه وسایلو دخبرونو غټي سرخیاني دلوبو او لوبغاړو وي او که يې خپروي هم نو دیوه عادي خبر په توګه يې هماغسي خپروي لکه ددښمن خپرندویه وسایلو چي خپور کړی وي .
خو رېښتوني مسلمان ته دخپل مسلمان ورور وېنه زیات ارزښت لري ابن حبان پخپل سېرت کي دعمر بن الخطاب دخلافت په وخت کي دمسلمانانو په لاس دنهاوند دفتحي قصه ذکر کړي چي عمر رضي الله تعالی عنه دکوفې مسلمانانو ته پخپله توصیه کي لیکلي وو:
سلام عليكم أما بعد فقد استعملت عليكم النعمان بن مقرن المزني فإن قتل النعمان فعليكم حذيفة بن اليمان العبسي فإن قتل حذيفة فعليكم عبد الله بن قيس الأشعري أبو موسى فإن قتل أبو موسى فعليكم جرير بن عبد الله البجلي فإن قتل جرير فعليكم المغيرة بن شعبة الثقفي فإن قتل المغيرة فعليكم الأشعث بن قيس الكندي...
السلام علیکم ما نعمان بن مقرن ستاسو مشر وټاکو که هغه ووژل شي بیا به يې په ځای حذیفة ابن الیمان ستاسو مشروي، که حذیفه هم ووژل شي بیا به عبد الله بن قیس الاشعري ستاسو مشر وي، که هغه ووژل شي بیا به جریر بن عبد الله البجلي ستاسو مشروي، که هغه هم ووژل شي بیابه مغیرة بن شعبة الثقفي ستاسو مشروي اوکه هغه هم ووژل شي بیابه اشعث بن قیس الکندي ستاسو مشر وي ......
بیاچي کله الله تعالی مسلمانانو ته فتحه او بری ورکړ په عمر بن الخطاب یوه استاځي دفتحي زېری وکړ عمر بن الخطاب دنعمان بن مقرن پوښتنه وکړه، استاځي ورته وويل: هغه په شهادت ورسېدو، عمر بن الخطاب وژړل او درې ځلي يې وفرمايل: الله تعالی دي په نعمان رحم وکړي او استاځي ته يې وويل چي نور چپ شه، (ددې لپاره چي په زیات ماتم خبر نشي) خو استاځي ورته وويل چي زما دي قسم په ذات وي چي ته يې دخلافت په مقام نازولی يې له نعمان څخه پرته زمونږ په پېژاندو کي بل هېڅوک په شهادت ندي رسېدلي، خو عمر رضي الله تعالی عنه نور هم ډېر زیات وژړل او ويې فرمایل چي هغوی بېوزله دي خو الله تعالی ورته دشهادت مقام نصیب کړ .
نور هم صحیح روایتونه راغلي دي چي عمر بن الخطاب به درمضان المبارک دقنوت په دعا کي ټولو مسلمانانو ته دبښني او مغفرت دعا کوله .
په صحیح بخاري او صحیح مسلم کي روایت دی چي په بئر معونة کي چي کله دقرانکریم اویا حافظان صحابه په شهادت ورسېدل انس رضي الله عنه فرمايي چي کله مي هم دومره څوک غمجن نه وو ليدلي لکه څومره چي رسول الله صلی الله علیه وسلم په همدغه ورځ غمجن وو .
ددې روایتونو او دیني نصوصو دذکر کولو مقصد دادی چي مونږ ورڅخه عبرتونه واخلو، دهغو مفاهیم پخپل احساس او زړونو کي راژوندي کړو، دمسلمان امت لپاره يې دعمل په بڼه کي وژباړو، کار یواځي ژړا نده ځکه چي ژړا له مصیبت ځپلي سره دهغه په غمشریکي کي یو فطري انساني تعبیر دی،  په کار داده چي مثبت اورغنده ګامونه وچت کړو، له خپلو وروڼو څخه دغم داثارو دلېري کولو لپاره په ټولو ممکنو وسایلو سره  دعمل ډګر ته ودانګو او مثبت محسوس دخیر کارونه په انفرادي او ډله اېزه توګه سرته ورسوو ځکه يومسلمان چي دخپل مسلمان ورور په وېر کي ځان شریک ونه ګڼي هغه کامل مسلمان نه دی .
په پای کي به دا ووايو چي داسلامي آخوت داحیاء پدې پرتمېنه ورځ درسول الله صلی الله علیه وسلم دلارښوونو ، دسلف صالحینو دکردار او ګفتار او د الاخوان المسلمون دشهید امام دپیغامونو په رڼا کي په کار ده ډېر څه وليکل او وويل شي خو په اسلام کي اصل  معیار عمل دی نه ویناوي او ليکني ، مونږ ته چي ځانونه ددې حقي لاري  لارویان  ګڼو په کار ده چي سر له نن ورځي له خپل رب سره دا هوډ نوی کړو چي هرمسلمان که له هري سیمي، ژبي، قام، نسل او تنظیم سره تړاو لري خپل ورور به يې ګڼو، په خلاف به يې خپله ژبه، قلم او وسله لکه چي الله تعالی ناروا ګرزولي مونږ به يې هم عقیدتاً او عملاً نارواګڼو، دتېروتني په حالت کي به دعذرونو تلاش ورته کوو، خوشالي او غم به يې خپل ګڼو. دمسلمانانو یووالی او پیوستون به خپل قولي او فعلي شعار ګرزوو او پدې لاره کي به له هېڅ ډول قرباني څخه درېغ نه کوو .
 داسلام دلارښوونو،  دسلف صالحینو دکردار او ګفتار او دالاخوان المسلمون دشهیدانو امامانو دویناوو په رڼا کي به داعلاء کلمة الله او دالهي نظام دحاکمیت لپاره او دشر او فساد دله  منځه وړلو په خاطرخپل  برحق جهاد، دعوت الی الله  او دځان ، ټولني ، اسلامي امت اوټول بشریت دهر اړخېز اصلاح هغه دنده چي له انبیاء کرامو څخه په مېراث راپاته ده دتل لپاره پرمخ بیایو ترڅو داسلام بیرغ په ټوله دنیا ورپوو او یا هم داسلامي امت دشهیدانو له کاروان سره یوځای شو .
وقل اعملوا فسيرى الله عملكم ورسوله والمؤمنون وستردون إلى عالم الغيب والشهادة فينبئكم بما كنتم تعملون (105) التوبة
ورته ووایه چي وکړﺉ الله تعالی ، دهغه رسول او مؤمنان به ستاسو کړني وګوري او نژدې ده چي په پټو او څرګندو خبر (الله جل جلاله) ته بېرته وګرزﺉ بیابه مو په هغه څه خبر کړي چي تاسو به کول .

١٤٣٣/٠٤/٢٧

مسلمانان ټول پخپل منځ کي یودبل وروڼه دي


جهاد فرض عین دی او منکر یې کافر دی پدې کي شک نشته اونه څوک پکي اختلاف لري خو الحمد لله په اسلام کي دکار ساحه ډېره پراخه ده داجرونو او ثوابونو ګودرونه ډېردي، اسلام  دچا شخصي تنظیم یا ډله نده چي خوښه يې وي څوک په کي پرېږدي او چي نه يې وو خوښ هغه وشړي، مسلمانان ټول یو دبل وروڼه دي او له خپل الله ورکړي استعداد او امکاناتو سره سم ددین چوپړ په ټولو ډګرونو کي په اجتماعي او انفرادي شکل دهریوه مسلمان وګړي دیني فریضه ده  او هریویې دبل بشپړونکی دی زمونږ دټولو بدمرغیو لوی عامل په اسلام ناخبري او جهل دی او ترڅو چي دبدمرغیو دعواملو په رېښو کي معالجه ونشي تل به په همدغه پېچومي کي راتاوېږو دولس په اسلام خبرول او په دیني پوهنه دنوي نسل روزل، دراتلونکي وخت لپاره دباکفایته په اسلام روزل شوي قیادت چمتو کول دجمعیت اصلاح له اولویاتو څخه ده هغوی زمونږ مخلص مسلمانان وروڼه دي او د پاکوهڅو مادي او معنوي ملاتړيې زمونږ ټولو مشترکه دنده ده :
الله تعالی فرمايي :
إنما المؤمنون إخوة .
بېشکه مؤمنان پخپل منځ کي یودبل وروڼه دي .
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ لَا يَظْلِمُهُ وَلَا يَخْذُلُهُ وَلَا يَحْقِرُهُ التَّقْوَى هَاهُنَا" وَيُشِيرُ إِلَى صَدْرِهِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ، "بِحَسْبِ امْرِئٍ مِن الشَّرِّ أَنْ يَحْقِرَ أَخَاهُ الْمُسْلِمَ كُلُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ حَرَامٌ دَمُهُ وَمَالُهُ وَعِرْضُهُ.
مسلمان دمسلمان ورور دی نه به ظلم ورباندي کوي نه به يې له مرستي ځان شاته کوي اونه به هغه ته او دهغه زیار ته په سپکه ګوري دالله وېره دلته ده او درې ځلي يې خپلي سینې مبارکي ته ګوته ونېوله دمسلمان لپاره همدا ګناه بس ده چي خپل مسلمان ورور ته په سپکه وګوري د هرمسلمان ویني ، شتمني او عزت په بل مسلمان حرام دي
عن أبي موسى رضي الله عنه عن النبي صلى الله عليه وسلم أنه قال : المؤمن للمؤمن كالبنيان يشد بعضه بعضا ، وشبك بين أصابعه (بخاري ومسلم)
مسلمان دمسلمان لپاره دودانۍ دخښتو مثال لري چي یوه يې بله راټېنګوي او بیا يې دیوه لاس ګوتي دبل لاس په ګوتو کي ټېنګي کړې .
عن النعمان بن بشير رضي الله عنه عن النبي صلى الله عليه وسلم قال : مثل المؤمنين في توادهم وتراحمهم وتعاطفهم مثل الجسد إذا اشتكى شيئا تداعى له سائر الجسد بالسهر والحمى (بخاري ومسلم)
دمسلمانانو مثال په مینه، زړسوي او خواخوږي کي دیوه بدن دی کله چي يې یوې برخي ته څه ځور ورسېږي ټول جسم ورسره په تبه اخته شي او ناکراره شي.

١٤٣٣/٠٤/٢٦

دحکمتیار صاحب انقلابي شعر

غوټې پرېږده دې درياب كي ګوهر نسته
ستا رګو كي د مېړانې جوهر نسته
د كارغه په څېر خځلو كي لګيا يې
...
لوړ الوت ته دي پياوړى وزر نسته
ټوپك پرېږده، رباب واخله، نڅا پيل كړه
ستا مسلك كي تر دې غوره هنر نسته
د پردو په خوسا مَيو باندي مسته!
نور په موټ كي د بادار درته زر نسته
خامخا به دا تياره شپه سبا كېږي
ګمان مه كړه، شپه تلپاتې، سحر نسته،
لمر پرېوتى، ستوري تت، لاره تياره ده،
ساربان نسته، د ترږميو سفر نسته
كه دي خوا كي ټګمار پير او خام ملا سته!
كه صادق امام؛ رښتونى منبر نسته!
كه جومات كي ګڼه ګوڼه د لمانځه وي
خداى پالونكو سره توره خنجر نسته!
داسې مه ګڼه چي ستړي يا دوكه شول
نور نو دلته جبهه نسته، سنګر نسته،
چي لكونو شهيدانو خپل سر جار كړ،
سرو مرميو ته تيار بل ټټر نسته !
راته مه ګوره د هغه چا په سترګه،
چي په وينو كي ئې شور او شرر نسته
كه څپانده مست سيندونه لاره خنډ كړي
ګمان مه كړه په هيڅ ځاى كي ګودر نسته
د بل ور له ټكولو پناه غواړو
له تا پرته خدايه! مونږ ته بل ور نسته
او چي ستا نظر پر مونږ وي لويه ربه!
هيڅ حاجت مو د بل چا د نظر نسته
هيڅ حاجت مو د بل چا د نظر نسته
(دا دملا او پېر یادول پکي ښه نه ښکاري کاش نه وای - قدوسي)

١٤٣٣/٠٤/٢٥

شرر ساپی (شعر)

نه بليږي هغسې ډېوه په جماتونو کې
نه کوم مسافر تېروي شپه په جماتونوکې
هغې توتکۍ اوس په مندر کې ځاله کړې ده
کومه چې پخوا به چغېده په جماتونو کې
هېلې مې په زړه کې يوه په بلې پسې مه وژنه
نه جوړوي خلک هدېره په جماتونو کې
څو به مو په ستوني کې د حق خبره غوټه يې
څو پورې به وايو کليمه په جماتونو کې
خود به نو شرره په امام پسې نيت نه کيږي
کېږي چې له هرې خوا حمله په جماتونو کې

وني وکرﺉ

داسلام دمبین دين دشمولي نظام یو ښه والی دا هم دی چي داجر او ثواب دګټلو لپاره ګڼ شمېر چاينلونه پرانېزي او مسلماني تريوې ساحې پوري محدوده نه ساتي، ترقیامت خو بله ستره پېښه نه خو راغلی ده او نه به کله هم پېښه شي دا به هغه شېبه وي چي ټول کاینات به پکي دړي وړي شي خورسول الله صلی الله علیه وسلم فرمايي: عن أنس بن مالك رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: إن قامت الساعة وبيد أحدكم فسيلة فإن استطاع أن لا يقوم حتى يغرسها فليفعل رواه الإمام أحمد في مسنده، والبخاري في الأدب المفرد که قیامت پېښ شي او ستاسو دکوم یوه وګړي په لاس کي بوچکی( دنیالګي زړی ) وي او کولای شي چي ويې کري نو هرو مرو دې وکري، له دې حدیث شریف نه جوتېږي چي اسلام څومره دچاپېریال ساتني خیال ساتي او الحمد لله چي قیامت لا هم ندی پېښ شوی مسلمان هر کار ته داسلام په هېنداره کي ګوري خپله داسلام پوهني ساحه مو پراخه کړﺉ هله به داسلام په خوند په شعوري ډول پوه شئ
ذکر شوی حدیث شریف مونږ ته ډېر ستر درسونه راښيي ، مسلمان ته دنده ورکوي چي دژوندانه په چارو کي له خپل وس او امکاناتو سره سم تل مثبت او ګټور رول ولوبوي ولوکه يې همدغه دژوند وروستۍ شېبې وي .
داسلام دمکلفیت ساحه ډېره پراخه ده او هرچا ته دهغه له وس سره سم دهغه دکار او اختصاص په ډګر کي مسئولیت سپاري، عالم ته دنده ورکوي چي انسانانو ته دیني پوهنه ورسوي، ډاکټر مکلف ګرزوي چي درنځورانو چوپړ ووهي، بډای مکلف ګرزوي چي خپله شتمني دالله په لار کي ولګوي، اسلام یو ټولنېز دین دی او هر مسلمان وګړی ته دټولني دودانۍ دتکمیل لپاره دخښتي دنده ورکوي چي یوړت يې بند کړي او دا ودانۍ ټېنګه وساتي راځئ دشاعر دا لاندي شعر دخپل راتلونکي وخت مشال وګرزوو :
فلينطلق كل فرد حسب طاقته  يـدعو إلى الله إخفاء وإعلاناً
ولنترك اللوم لا نجعله عـدتنا   ولنجعل الفعل بعد اليوم ميزاناً
هروګړی دي له خپل وس سره سم مخ په وړاندي ځي او دالله لورته دي په ښکاره او پټه بلنه کوي، راځئ چي دیو اوبل ملامتول پرېږدو دا به خپله وسله نه جوړوو اوراشئ چي کار اوزیار دیوبل دتللو ترازو وګرزوو .

١٤٣٣/٠٤/٢٤

اخلاقي نیوکي

 
نن سبا چي کله څوک دهېواد له پښتنو زلمیانو سره د انټرنټ په مخ دخبرو اترو په اطاقونو کي مخامخ شي نو لمړی لیکنه چي يوله بل سره ورباندي خبري پیل کوي هغه غالبا دا وي :
سلام Salam
سلامونه Salamona
سلامونه او ښې هیلي Salamona aw khi heli
ښه راغلاست
...
خدای مو راوله
خو د علماوو په وینا دایو ناروا عمل دی او پدې الفاظو او توریو سنت سلام نه لوېږي دسلام توري کوم چي په قرانکریم او نبوي احادیثو کي ذکر شوي هغه السلام علیکم، یا سلام علیکم دی او جواب يې وعلیکم السلام دی چي باید عین همدغه توري او په عربي ژبه کي وویل او ولیکل شي .
سلام په مسنون ډول باید ولیکل شي او بیا چي ورپسي څه لیکل غواړې هغه لیکلای شې خو که څوک پدې توریو خپلي خبري پیل کړي نوباید ترهغه وخته يې ځواب ونه ویل شي چي یاخو یې مسنون سلام نه وي اچولی او یا يې په مسنون ډول نوي بيا کړی .
رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمايي :
من بدء بالکلام قبل السلام فلا تجیبوه .
څوک چي تر سلام مخکي خبري پیل کړي نو ځواب يې مه ورکوﺉ .
رسول الله صلی الله علیه وسلم همداسي کول يوځل یو سړی دهغه مجلس ته حاضر شو او ویې ویل: السلام علیکم رسول الله صلی الله علیه وسلم وفرمایل: لس نیکي یې شوې، بیا بل کس راغی او هغه وویل: السلام علیکم ورحمة الله ، رسول الله صلی الله علیه وسلم وفرمایل: شل نیکي یې شوې، ، بیا بل کس راغی او هغه وویل: السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته رسول الله صلی الله علیه وسلم وفرمایل: دېرش نیکي یې شوې .
په حدیث کي جوته شوی اجر اوثواب صرف دهغه چالپاره دی چي په همدغو کلماتو سلام اچوپي او ورګرزوي يې سلامونه مي ومنه نه خو سلام ورباندي لوېږي اونه پکي اجرو ثواب شته او ماتاه چي کله څوک داسي وليکي نو کله له ډېري غصې ورته ولیکم چي نه يې منم ، سلامونه او ښې هیلي دي نه منم .
.یوبل توری چي لیکل يې له اخلاقي او دټولنېزو ادابو له مخي سم نه برېښي هغه دادی چي زیاتره وروڼه مخاطب لوري ته په خطاب کي لیکي :
ګرانه څنګه يې ؟ یا ګرانه داسي نده
دګران خطاب غالبا هغه چاته کېږي چي ماشوم اویا کشر او یا دمتکلم همزولی وي دلته دنابلدي په فضا کي کېدای شي یوه سپین ږېري ته کوم کشر ځوان داسي خطاب وکړي چي له اخلاقي پلوه ښه نه انګېرل کېږي او دلته دنټ په مخ دخبرو اترو اطاقونو ته دکشرانو ځوانانو ترڅنګ مشرانو پوهانو هم لاس رسی موندلی دی نو ښه به دا وي چي دنابلدي په حالت کي خطاب باید دادابو په چوکاټ کي او په درنو کلماتو سره ولیکل شي :
لکه مشر، ورور، محترم یا ښاغلي ولیکل شي
هیله من یم چي وروڼه به دا شیان په روغبړونو او خبرو اترو کي مراعات او په پام کي ساتي ستاسو دعلمي او اخلاقي ودي په هیله

١٤٣٣/٠٤/٢٠

جګړه، يوه تلپاتې پديده





زموږ په شاوخوا کې ډير خلک په تيره بیا ځوانان د جګړې ضد دريځ لري. دجګړې ضد دريځ او له سولې سره مينه په حقيقت کې دانسان په فطرت کې اغږل شويده. رسول الله صلی الله عليه وسلم فرماي چې هر انسان د اسلام په فطرت زيږي. اسلام له سلم څخه اخيستل شوي کلمه ده چې د سلامتيا او سولې په مانا ده. نو مالومه شوه چې سوله او سلامتيا په حقيقت کې د انسان دهوساينې لپاره نه يواځې دا چې اړين توکي دي بلکې فطری اړتيا او کره حق يې هم دی.
دغه ټکي ته په پام کولو سره بويه چې زموږ کره هم دسولي کور اوسي. انسانان پخپلو کې سره وروڼه اوسي...پر ټوله نړۍ سلامتيا واکمنه او حاکمه و اوسي. جګړه له سره وي نه او نه يې هم له چا سره فکر پيدا شي. دجګړې کلتور د انسان لپاره يو نامطلوب او منفور کلتور وګرځول شي... خو داسې نده. بلکې جګړه يوه ازلي پديده ده او باور لرم چې ابدي به هم وي. له بابا آدمه تر دې دمه انسانان يو له بله سره په جګړه اخته دي. د دې پرځای چې نړۍ دسولي کلی شي، هغه د ناتارونو او جګړو ډګر ګرځيدلی دی. جګړه اوس د ځمکې د کرې کلتور ګرځيدلی دی. ځمکه اوس په سوله نه بلکې پر جګړه پيژنده شي.ا انسان د انسان وينو ته تږی ناست دی. فرد له فر سره او ټولنه له ټولنې سره، دولت له دولت سره او ولس له ولس سره په يوه نه يوه جګړه ښکيل دی. هر لوری ځان پرحقه او مقابل لوری ناحقه بولي او په هره بيه چې وي د جګړې د پايلې څرخ د ځان پرګټه پيچل غواړي.. انسانانو د تاریخ په اوږدو کې د خپلو بني انواعو دوژلو،کوټلو او دهستۍ له پانې نه د چورلټ ايستلو په موخه ډول ډول اوزارونه جوړ کړل. توره يې جوړه کړه. نيزه يې رامنځته کړه.سوټي او ميخ لرونکي ډنډې يې جوړي کړې. منجنيقونه يې وپنځول.. په را وروسته پيرونو کې ټوپکونه، ماشينګڼې، راکټونه،توپونه،توغندۍ،بمونه او الوتکي جوړي کړل شوې. نن ورځ موږ د اټوم په پېر کې ژوند کوو. انسانان د اټوم ماشه پر لاس د حريف له منځه وړلو ته په دوو پښو ناست دي.

پوښتنه دا ده چې که چيري سوله او سلامتيا د انسان فطرت او د خاورينې کرې اړتيا وي، نو جګړه ولې او دڅه لپاره پيل شوه؟ انسانانو ولي د يوه بل وژل پيل کړل.
که پام وکړو وبه مومو چې جګړه د لومړي ځل لپاره د يوه متجاوز له لوري پيل شويده. هغه دخپلي قضيې دحقانيت په اړه د توجيه او يا Justification له بحران سره مخامخ وو او يا داچې خپله قضيه يې څنګه چې شومه وه له سره نشوای توجيه کولای،ځکه يې نو هڅه وکړه چې خپله موخه د زور او جګړې له لاري لاس ته راوړي اوپر خپل مقابل لوري باند خپل آند د زور او ځواک له لاري ور وتپي.څنګه چې جګړه د انساني فطرت چې سلم،سلامتي او سوله وه ضد يوه پديده وه، ځکه نو دلومړنۍ انساني جګړې نه د فطرت ضد ګامونو يوه لړۍ پيل شوه. ګواکې دغه جګړه په حقيقت کې د فطرت او بغاوت ترمنځ جګړه وه چې لمنه يې وغزيدله او تر دانن پورې راورسيدله.
دفطرت او بغاوت ترمنځ لومړنی کشمکش د بابا ادم له مهاله پيل شو. بابا آدم دسليمه فطرت له مخې وپنځول شو.دلوی خدای جل جلاله اراده وه چې هغه ته د ځمکې خلافت او نيابت ورکړي. خو بغاوت ورغی او پر هغه يې خپل آند وروتپل. هغه يې وهڅاوه چې هغه څه چې په فطري ډول ترې منع شوی يې بايد چې وکړې! او پدې ډول بابا د حوا انا په مشوره لومړنی لغزش ترسره کړ. او ددغه لغزش لړۍ دهغه په اولاده کې وچليدله. د قابيل او هابيل ترمنځ لومړنۍ جګړه هم له فطرت نه د يوه اړخ د سرغړوني پايله وه.

پورته ټکو ته په پام سره جګړې هم ديوې تلپاتی پديدې بڼه غوره کړه. له جګړې پرته د انسانانو خپل منځۍ هستوګنه محاله وګرځيدله. جګړه هغه څه دي چې په انساني تاريخ کې تر بل هر کار ډيره ترسره شويده. جګړه تل دغاصب له لوري ددې لپاره پيل شوي چې خپل شوم آند پر بل اړخ وتپي. دا بل لوری چې دسليمه فطرت علمبرداره دی په لوی لاس جګړې ته راکښل شوی دی.ګواکې هغه له ځان او خپلو اقدارو نه دفاع کړيده.
دغه مهال دينونه د فطرت د تسلسل د برقراره ساتلو لپاره منځ ته راغلي دي. انبياوو کتابونه راوړيدي. انسانان يې خپلو فطري وجايبو ته متوجه کړيدي. خو ډير ځله انسانانو له انبياوو نه هم سرغړونه کړيده. هغوي يې وژلي دي او دهغوي پر ضد يې جبهې نيولي دي.
سوله او سلامتي رڼا ده او نور دی. جګړه جهل دی،تياره ده او اور دی. ځکه چې جګړه او دهغې موجبات پيل شوي د داسې چا له لوري دي چې دهغه اړه له اور(نار) سره وه. نور حق او نار باطل دی. دفطرت څښتنان به په پايله کې نور او دباطل پلويان به نار ته درومي.
سوله،سلم او سلامتيا د رحمان سوغات دی او جګړه دشيطان ابتکار! خو ډير ځله د جګړه مارشيطان پرضد دلوی خدای جل جلاله له لوري هم دجګړې اعلان شوی او انسانانو ته حکم شوی چې پدغسې جګړه کې ځانونه او مالونه ونه سپموي. دغې جګړې ته جهاد ويل شوی. جهاد د حق د احقاق او د انسانانو ترمنځ د عدل او مساوات د تامين تر ټولو ستره وسيله ده....

نن هم د نړۍ په ګوټ ګوټ کې دفطرت د څښتنانو او د نار دپلويانو ترمنځ جګړه توده ده.دغه جګړه به تر ابده روانه وي تردې چې حق سوبي ته ونه رسيږي.
پيل يې تل دشيطان پلويانو کړی دی. پلمې يې بيلابيلي دي او موخه يې يوه ده او هغه د زور او ځواک له لاري پر انسانانو دخپل آند منل دي، پداسې حال کې چې آند يې شوم او له فطرت سره متصادم دی. ځکه نو دفطرت څښتنان نن هم مکلف دي چې د باغيانو پر ضد د جهاد په ليکو کې ودريږي.
دلته جګړه خپل ماهيت بدلوي. هغه جګړه دانساني آندونو دتپلو په موخه ده او دغه جګړه دفطرت د تسلسل د برقراره ساتلو په موخه. هغه جګړه د نار دپلويانو له لوري ده او دغه جګړه د نور دلښکرو ده. دهغې جګړې شاته شوم غيرفطري انساني اغراض او موخي پرتې دي او ددغې جګړې ترشا هيڅ ډول انساني خواهش او غوښتنه نشته. هغه جګړه د ځان د بقاء د تامينولو په موخه ده او دغه جګړه د يوه سپيڅلې هدف لپاره د ځان د پوپناه کولو په موخه ده.
....حقيقت دادی چې جګړه اوس يو اصل ګرځيدلی دی. ځمکه يې ډګر دی. له ازله روانه ده او تر ابده به روانه وي. اړخونه يې هم ښکاره دي او موخې يې هم روښانه.
يوې خوا ته باطل او بلې دا ته حق دی....
الله تعالی دې موږ د حق له پلويانو شمير کړي...آمين

لیکنه : عنایة الله کاکړ
کراچۍ: ۱۱ مارچ ۲۰۱۲

معصومي کړیکي (شعر) شرر ساپی


بيا په يوه ګل پسې لښکرې راوتلې وې
بيا يې په  وحشي  سر وکې ښکرې راوتلې وې
بيا يې په ګلپاڼو د ټوپک چارجرې تشې کړې
بيا ډکې کېنې ډکې چارجرې راوتلې وې
******
دا معصوم لاسونه د ا په وينو لېمې نه وېنئ؟
سترګې وخورئ وګورئ ګل، ګل جنازې نه وينئ؟
دا له شوره ډک سرونه ستړي شول که څنګه شو؟
دا په جنتې روحونو بلې لمبې نه وينئ؟
******
ټيټ مو دې سرونه ((خورکۍ)) څومره بدرنګه يو
شرم دی چې ووايو زياتي ستړي له جنګه يو
ستا معصومو کړيکو چې لمبه نه کړو بې ننګه يو
ښکته راپريوتي ټول د شرم له ګړنګه يو
******
بيا مېوندي خاوره د ملالې پېغور ونيوه
بيا دا پښتني جذبه په غيږه کې شور ونېوه
******
رغړي به ککري اوس به غچ وي انتقام به وي
شپه به وي، تياره به وي، سهار به وي،ماښام به وي
اوس به دا باغي ککرۍ بيا له شوره ډکې شي
نه به چاته سر ټيټ وي او نه  دا حترام به وي
****** 
دا ليونۍ خاوره به په مړو باندې ډکه شي
کلی او کوڅه به په سرګړو باندې ډکه شي
شنه به د تاريخ په دې سېنې شي د کينې زړي
هره يوه سينه به په دې زړو باندې ډکه شي
(شرر ساپی)

١٤٣٣/٠٤/١٤

دغټي خېټي ګټي


 
دغټي خېټي ګټي ډېري دي چي ځېني يې په لاندي ډول دي
چي وېده يې خېټي ته تکيه يې او نه پې وراوړې
دانسان شخصیت ورباندي با وقاره او هیبتناکه ښکاري
بې خېټي انسان لکه بې سرچه ګوګل داسي وي
...
چي ويې خوځوې رنګارنګ موسیقي غږوي
دچای او ډوډۍ په وخت کي دمېز کار ځېني اخېستل کېږي
ګنډه سربېره پې وتړه په ټول ژوند نه لوېږي
ستا په خوشالي او خندا کي ترچا مخکي ناچي
له غټي خېټي ګټه واخلۍ او ښه يې وکاروﺉ

ته څه وخت باید وژاړې ؟



أَلَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آَمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَلَا يَكُونُوا كَالَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلُ فَطَالَ عَلَيْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَكَثِيرٌ مِنْهُمْ فَاسِقُونَ (16) سورة الحديد

ايا مؤمنانو ته هغه وخت نه دى راغلى چې زړونه يې د الله يادولو ته نرم شي (ووېريږي) او هغه حق ته چې رانازل شوى، او دهغو كسانو په شان دې نه كيږي چې له دې مخكې كتاب وركړى شوى وو او چې اوږده زمانه پرې تېره شوه نو زړونه يې كلك شول او له هغوى څخه زياتره فاسقان وو ؟

ته څه وخت باید وژاړې ؟؟؟
کله چي خپل ځان دشهوتونو او ناروا شوقونو په وړاندي بېوسه ووينې .
کله چي ناروا کاروينې چی سرته رسول کېږي خو ته يې مخه ونه نيسې .
کله چي يونېک کار ووينې او سپک درته ښکاره شي .
کله چي دفيلم يوه صحنه دي اوښکي وبهوي خو دقرانکريم تلاوت درباندي اغېزه نکوي .
کله چي په دنيا پسي ځغلې خو دالله تعالی په بندګي کي له سيالي کولو خخه لاس واخلې .
کله چي دي لمونځ له عبادت څخه عادت ته واوړي او دخوشالي په ځای تنګي پکي احساس کړې.
کله چي اسلامي څېره د ټولني اوچاپېریال لخوا تپل شوي احساس کړې .
کله چي له ګناهونو او حرامو کارونو سره مېنه او دالله تعالی دحکمونو سرغړونه دي زړه ورپرېږدي .
کله چي دالله تعالی دحکمونو په منلو او دهغه په عبادت کي څه خوند اولذت نه مومې .
کله چي دي زړه ددنیا له خواښینیو څخه ډک وي او دشپې درېیمه برخه دي په واک کي وي خو ته نشې پاڅېدلای .
کله چي خپل وخت په بې ګټي کارونوکي تېروې او پدې هم پوهېږي چي ته به يې حساب ورکوې خو پروايې نه ساتې .
کله چي پوه شې چي عمر دي ډېر تېر شوی دی او ته لا هم په چپه لاره ځې .

نو بايد دهغه چا غوندي وژاړې څوک چي دالله تعالی نه وېرېږي ، پښېمانه وي او دهغه درحمتونو تمه لري او پدې يې باور وي چي دتوبې دروازه خلاصه ده او روح يې لا مرۍ ته ندی راغلی .

دمور زړه


يوه ناپوهه ځوان ته يوچا دډېر مال د ورکولو وړاندېز وکړ او ورته ويې ويل چي لاړشه اودخپلي مور زړه دي راوړه بيا چي کوم سره او سپین ستا زړه غواړي هغه ترتا ځار، هغه ځوان دشتمني دلاسته راوړلو په تمه لاړ او دخپلي مور سېنه يې په خنجرباندي څېري کړه او دمور زړه يې راواېست او په بېړه یې دهغه سړي خواته وځغاستل، په لاره کي يې نوک وواهه او په زمکه ولوېده، دمور په وېنو لړلی زړه يې له لاسه ووت او په خاورو کي ورغړ...ېده، دمور ټوټې ټوټې زړه په همدغه حالت کي ورباندي غږ وکړ: ځما ګرانه بچيه خوږ خو نه شوې؟ دمور دزړه غږ دومره له مېني اوخواخوږي ډک وو چي دا ځوان يېې بېسېکه کړ او خپلي ستري ګناه ته يې متوجه کړ، دمور زړه یې په خپلو اوښکو ووېنځلو اوبيا خپل دې ناولي کار ډېر ناکراره کړ او پرېکړه يې وکړه چي ددې ګناه په سزا کي خپله سېنه په خنجر ووهي ترڅو دنورو لپاره يوپند شي چي کله يې خنجر خپلي سینې ته سم کړ دمور زړه ته يې وويل اوس له مانه خپل وار واخله ځکه چي دنه بښلو وړ ګناه مي کړي ده دمور زړه يې بيا ورباندي غږ وکړ :
بچيه مکوه ، هغه يو ځل غوڅول بس دی لاس دي درونېسه اودوه ځلي مي غوڅوه .

دلته یې په عربي کي  واورﺉ

جنت دمېندو تر تلو لاندي دی

زرعه دابراهیم زوی وايي چي عمر بن الخطاب رضي الله عنه ته يو سړی راغی او ورته وې ويل : مور مي سپېن سري شوه او خپل ټول ضرورتونه ځما په شا سرته رسوي او زه يې سورلي يم او خپلي سترګي پټي کړم او هغه وېنځم او اودس ورکوم نو آیا ما به يې حق ادا کړی وي .
عمر رضي الله تعالی عنه ورته وفرمايل : هېڅکله نه !
هغه سړي ورته وويل : ولي نه ؟ خو په شا يې ټوله ورځ ګرزوم او ځان اووخت ...
مي ټول دهغې چوپړ ته وقف کړی دی .
عمر رضي الله تعالی عنه ورته وفرمايل :
ستامور ته همداسي پخپله شا ګرزولې او ستا دژوند او پایښت تمنا اودعا يې کوله خو ته يې په شا ګرزوې او دمرګ تمنا يې کوې .
روایت دی چي يوه سړي دووړي په موسم په ټکنده غرمه او زیاته تودوخه کي خپله مور په شا کړي وه اوپه کعبه يې راتاووله، له عبد الله بن عباس رضي الله تعالی عنمها يې پوښتنه وکړه چي آیا ستاسو په ګمان به مي نوردخپلي مورحق اداکړی وي ؟
عبد الله بن عباس رضي الله تعالی عنمها ورته وفرمايل :
چي ستا دولادت په وخت کي دهغې دخوږو ديوه اسوېلي حق دي هم ندی بشپړ کړی (برالوالدين لابن الجوزي)

دسبا اتلان

ماشوم هغه څوک دی چي کله یو انسان ورته وګوري په هغه کي هېلي، امیدونه، ځلانده سبا او رسالت ویني، ماشوم هغه انسان دی چي لا اوس هم د بلوغ سن ته نه دی رسېدلی، ماشوم په اوس مهال کي دراتلونکي وخت سفیر دی، دماشوم توب په مهال ماشوم په يوه له خوښیو ډکه نړۍ کي ژوند کوی، پدې مهال کي هغه دنړۍ ستونزي، دظلم او وحشت تیارې او د زبرځواکونو جګړي نشي درک کولای، هغه په يوه له خوشالیو او خنداګانو ډکه نړۍ کي ژوند کوی ، دهېواد اوټاټوبي دمیني او درسالت دسرته رسولو او دامیدونو او هیلو غوټۍ په ډېره خوښۍ پکی سپړېږي ، او بیا ورو ورو وده کوي نو چي څه ډول کرل شوی وي دهماغه کرهڼي مېوه ورڅخه لاس ته رواړله کېږي .
ماشوم دسبا اتل او دراتلونکي وخت پلار وي، هغه دراتلونکي وخت انجنېر او طراح وي، هغه د مستقبل وزېر دی او هغه بېشکه دراتلونکي وخت ولس مشر دی، ځکه خو په هرانسان لازمه ده چي هغه ته دخپل نظر دڅرګندولو، دابتکار ، نوي جوړښت او انکشافاتو وخت او حق ورکړي، ماشوم له خپلي زېږېدني سره سم دوه تخمونه په خپل جوړښت کي لري چي یو دخیر او بل دشر تخم دی، پدې وخت کي والدین مسئول وي چي دماشوم په جوړښت کي دخیر زړی اوبه کړي او وده ورته ورکړي ترڅوم ماشوم په سالمه توګه آو په پرامنه فضا، په روغه بڼه او داسي چاپېریال کي ستر شي چي دراتلونکي وخت غوښتنو، دآینده نسل قیادت او دوالدینو هیلو او امیدونو ته په بشپړه توګه تحقق ورکړي .
خو له بده مرغه ځیني وختونه والدین په غیر قصدي توګه دماشوم په روزنه کي دسترو اشتباه ګانو مرتکب کېږي پداسي حال کي چي هغوی يې ښه ګڼي او پدې ډول دهغه د مستقبل لاره ددې په ځای چي هواره يې کړي نوره هم اغزنه او ناهمواره کوي او دا دماشوم دروزني په وخت کي د والدینو دهغه منفي سلوک نتېجه وي کوم چي دهغوی په ګمان غوره تګلاره وه او پدې توګه دماشوم په خټه کي دشر تخم ته وده ورکوله کېږي . 
دماشوم روزنه تر والدینو پوري ایساره نه وي بلکه کله چي هغه کوڅې ته راوزي مکتب او مدرسې ته ځي دهغه دروزني د مسئوليت دائره ټولني ته پراخېږي ، چي بيا ټولنه او چابېريال د ماشوم په سالمه روزنه کي مهم عنصر بلل کېږي په کار دی چي ماشوم ته داسي ټولنېز چاپېریال چمتو کړل شي چي هغه دژوند پدې مرحله کي پداسي وسله سمبال کړي چي دراتلونکي وخت دجګړي دډګر یو ننګیالی اتل ورڅخه جوړ کړي .
داسمه خبره نده چي وايي : زما يې په پردي زوی څه، هرڅوک باید داسي فکر وکړي چي الله تعالی دا ټول انسانان له يوه نارېنه او ښځي څخه بیدا کړي دي او هر ماشوم له ټولني سره تړاو لري دماشوم له مستقبل سره دټول انسانیت برخلیک تړلی دی دوهمه خبره داده چي که يوڅوک غواړي خپل ماشوم يې دمستقبل اتل او برخلیک جوړوونکی شي ورته په کار ده دنورو ماشومانو په هکله هم ورته رغنده نظر ولري ځکه مونږ ټول د ژوندانه په منطقي مفهوم کي يو له بل سره مښلېدلي او مشترک مسئوليت لرواو د الله تعالی په وړاندي به راڅخه دبل انسان ورور په هکله هم هرو مرو پوښتني کېږي .
له عادت سره سم کله چي ماشوم پوښتنه کوي نو مشران يې ترټي چي هلکه چُپ شه !!  او دهمدغه منفي سلوک په نتېجه کي دماشوم په زړه کي ډېري پوښتني بې ځوابه پاته کېږي ځکه چي هغه دپوښتني کولو جرأت له لاسه ورکوي او داسي فکر کوی چي که پوښتنه وکړي له ترټني سره مخامخ کېږي او دا ډول سلوک دماشوم په روزنه منفي اغېزه کوی.
په کار داده چي دماشوم پوښتنوته ولوکه ډېري او بې ځایه هم وي غوږ کېښودل شی او هره يوه يې په مشفقانه کي انداز کي دهغه له ذهني سويې سره سم ځواب کړل شی، که هغه تېر وزي بايد سمه لاره ورته وښودله شي، هغه ته ددې وخت او جرأت ورکړل شي چي څه غواړي هغه په ازادي سره ووايي، حتی الامکان وسائل او امكانات ورته چمتو کړل شي، کوم کار چي هغه يې سرته رسول غواړي ورته اسان کړل شي ترڅو دجسمي ودي ترڅنګ يې ذهن اوعقل هم وده وکړي . 
دا ماشوم دی، هغه له دې نړۍ څخه نشي بېلېدلای او هرڅه ته چي پخوا او شاکي يې پېښېږي پخپلو ماشومانه نظرونو او واړه عقل او پاک روح سره ګوري او غواړي چي ځان ورباندي پوه او خبر کړي، هغه دخپلو مشرانو سترګو ته په وار وار ځېر ځېر ګوري او غواړي چي هغه څه بيان کړي کوم چي يې په زړه څرخېږي خو له تعبیر څخه يې عاجز وي، هغه دپلار سترګوته ځکه ګوري چي غواړي هغه يې په تعبیرولو کي ورسره مرسته وکړی، داماشومتوب دی او ماشومتوب دانساني ژوند هغه مرحله ده چي غواړي دا نړۍ پکي ځان ته لوڅه کړي او ټولي چاري يې په ساده انداز کي څاری، هغه تل هڅه کوي چي په چارو يې ځان پوه کړي خو خپل احساسات نشي څرګندولای دا دژوند ډېره خوندوره مرحله وي کله چي ماشوم په خپلو پاکو نظرونو سره په هغه راتاو نړۍ ته په ډېر ساده انداز کي ګوري .
مشران له خپلو ماشومانو سره ولي پداسي بڼه کي خبري کوي لکه چي هغوی هېڅ ماشومتوب لېدلی نه وي؟ هغوی ولي خپل عقلونه يوځل په شا نه ځغلوی ترڅو هغه نړۍ وګوري کوم چي دوی هم يو وخت ماشومان وو، لوبي به يې کولې، څغاستل به يې، ټوپونه به يې وهل او له یو بل سره به يې کله ناکله جګړي هم کولې؟ هغوی ولي نن دا خپل نازک ګلان په ډېرو وړو وړو خبر او کارونو ترټي او تهدېدوي ؟
هغوی ولي داهېروي چي دوی هم یووخت ماشومان وو او تېر وتل به؟ ماشوم ته خپله تېروتنه داسي ساده ښکاري او ګناه يې نه ګڼي لکه یووخت چي دنن پلار په ماشومتوب کي تېروتلو. مشران ولي دخپلو ماشومانو تېروتني داسي ساده نه تلقي کوی لکه څرنګه چي يې ماشوم ساده ګڼي؟ ترڅو سمه او چپه لاره دترټني او وهلو په ځای دماشوم له ذهني سويې سره سم په مینه او شفقت کي ور وښيي.
داخو دعامو ماشومانو په هکله خبري وې اوس راشئ هغه ماشوم وګورو کوم چي خواشینی او وېرجن دی، دچا چي پلار شهید شوی، دچاچي مور رنځوره ده، دچاچي داغوستلو کالي او دلوبو نانځکي نشته، هغه ماشومان کوم چي په سترګو ړانده، په اندامونو معذور او فالج وهلي دي، هغه ماشومان چي پدې پرمختللي نړۍ کي لا تراوسه له ښووني او روزني څخه محروم دي، دهغوی ددې ټولو محرومیتونو او بدحالت مسئولیت دمشرانو په غاړه پروت دی ، زمونږ دا واړه ګلان او دسبا اتلان دمشرانو د ناسمو کړو وړو او غیر عادلانه چلند په نتېجه کي پدې برخلیک اخته شوي دي .
او که همداسي بې پروايي دوام وکړ او دماشومانو لورته پاملرنه نه وي ډېر بوږنووونکي نتائج او ستره غمېزه را مېنځ ته کوي .
مونږ دلته په پای کي تاسو ته دماشوم په ژبه وايو: زما مشره!  ماته قلم او کاغذ راکړه چي لیک او لوست زده کړم، زه پدې نړۍ کي ډېر څه ګورم چي ځان ورباندي پوهول غواړم ما ته په مینه غوږ شه، زما پوښتني ځواب کړه او ما ورباندي پوه کړه، که زه تېروزم نو دا زما ساده توب دی ته مي دترټلو په ځای په خوږه ژبه پوه کړه، ماته دنیالګي لګولو چل راوښیه چي اوبه ور واچوم ترڅو ستره ونه شي او بيا يې مېوه وخورم، دهغې ترسیوري لاندي کېنم، او دهغې شنو پاڼو او ګلانو ته تل خوشاله یم اوخاندم ، که نن زما خواته پاملرنه ونکړې نو زما دراتلونکیو ټولو بدمرغیو لومړنی عامل به ته اوستا دا جامد سلوک وي والسلام